Chronologia zapisów
badania wieku względnego pisma

Badanie wieku względnego polegają na wskazaniu czy analizowane dokumenty lub ich elementy składowe (np. zapisy i wypełnienia ręczne, podpisy, nadruki, odbitki pieczątek, teksty drukowane), zostały sporządzone w tym samym czasie oraz jaka była kolejność ich naniesienia na podłoże dokumentu.

W praktyce eksperckiej przedmiotem badań dokumentów w takich przypadkach są następujące kwestie:

• badania kolejności krzyżujących się zapisów,
• badania kolejności zapisów nienałożonych na siebie (niekrzyżujących się).

Aktualnie w kryminalistyce, w przypadku krzyżujących się zapisów, stosuje się następujące metody:

• optyczną,
• mechaniczną,
• kopiowania dyfuzyjnego,
• luminescencji w podczerwieni,
• komputerową (np. Photoshop, Scangraf),
• elektrostatyczną,
• graficzno-porównawczą,
• technik 3D,
• spektroskopii (VSC, Raman).

Zagadnienia te stały się również przedmiotem eksperymentów badawczych, wykonywanych w ramach projektu rozwojowego Uniwersytetu Warszawskiego i Centrum Badawczo-Szkoleniowego (obecnie Instytut Kryminalistyki) Polskiego Towarzystwa Kryminalistycznego (Projekt rozwojowy nr OR 00001911 pn. „Opracowanie metodyki oraz zbudowanie stanowiska do badań chronologii zapisów wykonanych różnymi technikami i środkami kryjącymi na podłożu papierowym”, sfinansowany przez MNiSW, zakończony w 2012 r.). Założeniem projektu było opracowanie skutecznej metody badania, zarówno krzyżujących się linii na podłożu papierowym, wykonanych różnymi środkami piszącymi i technikami druku, jak i zapisów niezachodzących na siebie (niekrzyżujących się).
Badania przeprowadzone w ramach projektu pozwoliły na wypracowanie bardziej precyzyjnych metod wskazania kolejności zapisów, przy zastosowaniu udoskonalonej mikroskopii optycznej wykorzystującej oprogramowanie do obserwacji obiektów w technice 3D oraz mikroskopię ramanowską.